“က်မရဲ႕ မ်က္နာကို သူ႕လိင္အဂၤါနဲ႕ လာၿပီးထိုးတယ္၊ လက္ေမာင္းေတြကို ရိုက္တယ္၊ အခ်င္းခ်င္းျပန္ ရိုက္ခိုင္းတယ္၊ ေမာ့မၾကည့္ရဲဘူး။”

 

ခႏၶာကိုယ္ေပၚမွာ ထင္ေနတဲ့ အမာ႐ြတ္ေတြကို ျပဖို႔ႀကိဳးစားရင္း၊ နာက်င္ခံစားခဲ့ရတာေတြကို ေျပာျပေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ ေအးမြန္ဟာ လုံၿခဳံတဲ့ ေနရာတစ္ခုကို ေရာက္ရွိလို႔ေနပါၿပီ။ အသက္ ၁၉ ႏွစ္အ႐ြယ္ရွိတဲ့ ေအးမြန္ဟာ ရခိုင္ျပည္နယ္ရဲ႕ ၿမိဳ႕ေတာ္ျဖစ္တဲ့ စားေသာက္ဆိုင္အမည္ခံ လိင္လုပ္ငန္းတစ္ခုမွာ ၃ လတာ ေနခဲ့ရသူ တစ္ဦးျဖစ္ပါတယ္။

 

စားေသာက္ဆိုင္မွာ ေနထိုင္ခဲ့ရတဲ့ ကာလေတြဟာ သူမအတြက္ေတာ့ ငရဲခန္းက်ေနခဲ့ရသလို မခ်စ္မႏွစ္သက္တဲ့ ဆန႔္က်င့္ဘက္လိင္ ေယာက္်ားေပါင္းေျမာက္ျမားစြာကို ဝန္ေဆာင္မႈေပးရင္း သူမရဲ႕ႏုပ်ိဳးျခင္းေတြ ကုန္ဆုံးခဲ့ရပါတယ္။

 

ေအးမြန္ရဲ႕ ငရဲခန္းဟာ ဆိုင္ေရွ႕မွာ ကာရံထားတဲ့ သံဆူးႀကိဳးေတြနဲ႕ ညနက္သန္းေခါင္ဆိုရင္ သံဆူးႀကိဳးေတြမွာ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္ေတြ လႊတ္ထားပါတယ္။ ထြက္ေျပးလြတ္ေျမာက္ျခင္းေတြ မရွိေစဖို႔ ၿခံတြင္းနဲ႕ ဆိုင္းခန္းထဲမွာပါ ေစာင့္ၾကည့္ ကင္မရာေတြ တပ္ဆင္ထားသလို လုံၿခဳံေရး ေလးငါးဦးခန႔္လည္း ထားရွိထားတယ္လို႔လည္း လုံၿခဳံေရး တင္းၾကပ္စြာ ေနခဲ့ရတယ္လို႔ သိရပါတယ္။

 

 

The Root နဲ႕ ေတြ႕ဆုံေမးျမန္းေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ ေအးမြန္ဟာ စစ္ေတြၿမိဳ႕နယ္ လူကုန္ကူးမႈဌာန တားဆီးကာကြယ္ေရး႐ုံးမွာ သူတို႔ ရင္ဆိုင္ခဲ့ရဲတဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေတြကို ထြက္ဆိုေနတဲ့ အခ်ိန္ပဲျဖစ္ပါတယ္။ ေအးမြန္လို႔ အမည္ဝွက္ထားတဲ့ သူမဟာ ရခိုင္ျပည္နယ္ အတြင္းမွာ လူကုန္ကူးျခင္းကို ခံခဲ့ရေပမယ့္ သူရဲ႕ဇာတိဟာ ရန္ကုန္တိုင္း လွိုင္သာယာၿမိဳ႕က ျဖစ္ပါတယ္။

 

အသက္ ၁၆ ႏွစ္အ႐ြယ္မွာ အိမ္ေထာင္က်ခဲ့ၿပီး တစ္ႏွစ္အတြင္းမွာ ခင္ပြန္းျဖစ္သူနဲ႕ ကြဲကြာခဲ့တယ္။ အိမ္ေထာင္သက္တမ္း အတြင္းမွာ မိန္းခေလးတစ္ဦး ေမြးဖြားခဲ့ၿပီး အလုပ္လက္မဲ့ျဖစ္ေနခဲ့တယ္။

 

“ ပညာအရည္ခ်င္း ေလးတန္းေလာက္နဲ႕ က်မကို ရန္ကုန္လို႔ၿမိဳ႕ႀကီးမွာ ဘယ္က အလုပ္ခန႔္မွာလဲ။”

 

အတန္းပညာ မတတ္ရွိတဲ့ သူေတြအေနနဲ႕ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ႀကီးမွာ အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္းနည္းပါးမႈက စိန္ေခၚမႈတစ္ရပ္ ဆိုတာကို သူ နားလည္ပါတယ္။

 

ရပ္ကြက္ထဲမွာ က်ပန္းလုပ္ကိုင္ရင္း တစ္ေန႕ရပ္ကြက္ထဲမွာ လူတစ္ဦးက မိတ္ဆက္ေပးတာေၾကာင့္ ရခိုင္ျပည္နယ္က စားေသာက္ဆိုင္ ပိုင္ရွင္ျဖစ္သူ တစ္ဦးနဲ႕ေတြ႕ဆုံခဲ့တယ္လို႔ သူရဲ႕ ဇာတ္လမ္းအစကို ဆိုတယ္။ ေန႕စဥ္ပုံမွန္ဝင္ေငြမရွိတဲ့ ေအးမြန္ဟာ စားေသာက္ဆိုင္ ပိုင္ရွင္ဆီက ရရွိမယ့္ လစာေငြေၾကာင့္ သူ တစ္ခါမွ မေရာက္ဘူးတဲ့ အရပ္ေဒသျဖစ္တဲ့ ရခိုင္ျပည္နယ္ကို လိုက္လုပ္မယ္လို႔ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ခ်လိဳက္ပါတယ္။

 

“တစ္လကို သုံးသိန္းေပးမယ္ေျပာတယ္၊ စားၿပီးေသာက္ၿပီး၊ အေမလည္း ေနမေကာင္းျဖစ္ေနေတာ့ အေမကိုပါ ေထာက္ပံ့နိုင္ေအာင္ လုပ္မယ္လို႔ က်မဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်ခဲ့တယ္၊ သူေျပာေတာ့ KTV မွာ အလုပ္ေပးမယ္လို႔ ေျပာတယ္။”

 

စားေသာက္ဆိုင္ပိုင္ရွင္နဲ႕သူ ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးမႈေတြအၿပီး ၂၀၁၆ ခု ၉ လပိုင္း ၄ ရက္ေန႕မွာ သူခ်စ္ရတဲ့ အေမနဲ႕သမီးငယ္ကိုထားၿပီးမိုင္ေပါင္း ၆၀၀ ေက်ာ္ေဝးတဲ့ ရခိုင္ေဒသကို ရန္ကုန္ကေန စားေသာက္ဆိုင္ပိုင္ရွင္ကားနဲ႕ လိုက္လာခဲ့ပါတယ္။

 

ကားေပၚမွာ လိုက္ပါလာရင္း သူရရွိတဲ့ လစာနဲ႕ အေမနဲ႕သမီးကို ေထာက္ပံ့နိုင္ေတာ့မယ္ ဆိုတာကို ေတြးရင္းၾကည္ႏူးလို႔ လိုက္ပါလာခဲ့ပါတယ္။ အလုပ္လည္း ပင္ပန္းမႈမရွိဘဲ သီခ်င္းေ႐ြးေပး႐ုံေလာက္နဲ႕ အဆင္ေျပတဲ့အျပင္ ေနထိုင္စရိတ္ၿငိမ္းဆိုေတာ့ သူစုေဆာင္းလို႔ ရမယ့္ ပိုက္ဆံကို ေတြးၿပိးေပ်ာ္ရင္း လိုက္ပါလာခဲ့ပါတယ္။

 

စစ္ေတြၿမိဳ႕ကို စေရာက္တဲ့ အခ်ိန္မွာ ဆိုင္ပိုင္ရွင္ဟာ သူ႕အလိုလိုက္ၿပီး ဆက္ဆံပါတယ္။ သူစၿပီး အလုပ္ဝင္ေတာ့လည္း အလုပ္မွာ ၁၀ ရက္ေလာက္ လုပ္ခဲ့ရေသးတယ္။ KTV မွာ သီခ်င္းမယ္အျဖစ္ လုပ္ကိုင္ရင္း မေမွ်ာ္လင့္တဲ့ အေျခေနဟာ သူ႕ဘဝထဲကို ေရာက္ရွိလို႔ လာခဲ့ပါတယ္။

 

“ ရက္ေပါင္း ၁၀ အေက်ာ္မွာ က်မကို ျပည္တန္ဆာအျဖစ္ လိင္လုပ္ငန္းေတြကို ေစခိုင္းေတာ့တာပါပဲ၊ ကြၽန္မ က်န္းမာေရး မေကာင္းဘူးဆိုလို႔ မရဘူး။”

 

ႏုပ်ိဳမႈေတြကိုစားတဲ့ စားေသာက္ဆိုင္

 

လိင္လုပ္သားအျဖစ္ လုပ္ကိုင္တဲ့ေန႕ကေနစၿပီး လူကုန္ကူးမႈ သားေကာင္အျဖစ္ ေအးမြန္ဟာ က်ဆဳံးခဲ့တယ္။ တစ္ေန႕ကို မိန္းခေလး တစ္ဦးကို ေယာက္်ားဦးေရ ၂၆ ဦးနဲ႕ ပုံမွန္ဆက္ဆံခိုင္းၿပီး တစ္ဦးလ်င္ ဆက္ဆံေၾကး ၇၀၀၀ ကို ဆိုင္ပိုင္ရွင္က ရရွိတယ္လို႔ ေအးမြန္က ဆိုတယ္။ သူတို႔ကို ၂၀၀၀ က်စီ သတ္မွတ္ထားေပမယ့္ လကုန္မွာသာ ရွင္းေပးမယ္လို႔ ေျပာၿပီး မရွင္းေပးဘူးလို႔ ေအးမြန္က သူရဲ႕ စိုးရိမ္စိတ္ကို ေျပာျပပါတယ္။

 

“ ေငြကိုလည္း မေတာင္းရဲဘူး ရိုက္ႏွက္ခံရမွာကို ေၾကာက္တယ္။” စားေသာက္ဆိုင္မွာ ေနထိုင္ရတဲ့ ကာလေတြဟာ အိမ္ကိုလည္း မျပန္ခဲ့ရသလို အျပင္ကိုလည္းမထြက္ရဲဘဲ၊ ထမင္းအာဟာရကိုပါ မဝေရစာ စားေသာက္ခဲ့ရတယ္။

 

သူ စားေသာက္ဆိုင္ေရာက္ၿပီး ၃ လအၾကာ နိုဝင္ဘာ ၂ ရက္ေန႕မွာေတာ့ သူႏွင့္အတူ မိန္းကေလး ၁၄ ဦးဟာ စားေသာက္ဆိုင္ ငရဲခန္းက လြတ္ေျမာက္ခဲ့ပါတယ္။ ေအးမြန္တို႔ ခံခဲ့ရတဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေတြဟာ လူကုန္ကူးမႈနဲ႕ ေျမာက္ၿပီး ရခိုင္ေဒသရဲ႕ ပထမဦးဆုံး ျပည္တြင္း လူကုန္ကူးမႈလို႔ စစ္ေတြလူကုန္ကူးမႈဌာန အရာရွိျဖစ္သူ ဦးေက်ာ္ၫြန႔္ကဆိုပါတယ္။

 

မေအးမြန္အပါအဝင္ က်န္တဲ့ မိန္းခေလး ၁၄ ဦးကို အခ်ိန္တိုအတြင္း လႈပ္ရွားမႈ ပုံသ႑န္ ကယ္တင္ခဲ့တာျဖစ္တယ္လို႔ ဦးေက်ာ္ၫြန႔္က စားေသာက္ဆိုင္အမည္ခံ လိင္လုပ္ငန္းကို ဝင္ေရာက္ဖမ္းဆီးစဥ္က ျဖစ္စဥ္ကို သုံးသပ္ပါတယ္။

 

“ ဆိုင္ထဲကို ဝင္လိုက္ရင္ စားေသာက္ဆိုင္ပုံစံအတိုင္းပဲ၊ လိုင္စင္ေတြက အစရွိတယ္၊ ဖမ္းမယ္လို႔ဆိုရင္ မိန္းခေလးေတြက မရွိေတာ့ဘူး၊ တစ္ေနရာမွာ ပုန္းဝွက္ထားၾကတယ္၊ ကြၽန္ေတာ္တို႔ လူကုန္ကူးမႈဌာနအေနနဲ႕ သတင္းအရေစာင့္ၾကည့္ခဲ့တာ ၾကာခဲ့ပါၿပီ၊ ဝင္ေရာက္ ရွာေဖြလိုက္ေတာ့ အဲဒီမွာ လုပ္အားေခါင္းပုံျဖတ္ခံရၿပီး ပိတ္ေလွာင္ထားတဲ့ မိန္းေလးေတြကို သြားေတြ႕တာ။”

 

 

စားေသာက္ဆိုင္အတြင္းမွာ ေတြ႕ရွိခဲ့တဲ့ မိန္းခေလး ၁၄ ဦးထဲက ၇ ဦးကို လုပ္အားခလစာ မရရွိတာရယ္၊ ပိတ္ေလွာင္ ညဥ္းပမ္း ႏွိပ္စက္မႈေတြေၾကာင့္ လူကုန္ကူးမႈေျမာက္တဲ့အတြက္ စားေသာက္ဆိုင္ပိုင္ရွင္နဲ႕ ဆိုင္မန္ေနဂ်ာကိုပါ လူကုန္ကူးမႈ ဥပေဒအရ တရား စြဲဆိုထားပါတယ္။

ကယ္တင္ရန္ခက္ခဲေနတဲ့ ညဥ္းပန္းႏွိပ္စက္ခံရမႈေတြ စားေသာက္ဆိုင္မွာ ရွိေနတဲ့ မိန္းကေလးေတြဟာ စစ္ေတြလူကုန္ကူးမႈဌာနက ဝင္ေရာက္မရွာေဖြမီ ေနျပည္ေတာ္ေဟာ့လိုင္း လူကုန္ကူးမႈဌာနဖုန္းကို ဆက္သြယ္ခဲ့တယ္လို႔ လူကုန္ကူးမႈ ခံရသူေတြထဲမွာပါ ဝင္သူတစ္ဦးျဖစ္တဲ့ မဝင္းတင္က ေျပာပါတယ္။

 

သူလည္းပဲ ေအးမြန္လို႔ အမည္ကို မေဖာ္ျပေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုပါတယ္။ လူကုန္ကူးမႈခံရသူ မိန္းခေလး အမ်ားစုရဲ႕ ထြက္ဆိုခ်က္ေတြဟာ အလုပ္လိုခ်င္စိတ္နဲ႕ ေရာက္ရွိလာၾကတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ လိင္လုပ္သားအျဖစ္ လုပ္ကိုင္ရင္း ပိုင္ရွင္ျဖစ္သူရဲ႕ အလိုမက်မႈေတြေအာက္မွာ ဆိုင္တြင္းဝန္ထမ္းတခ်ိဳ႕ဟာ အလိုမတူဘဲ ညဥ္းပမ္း ႏွိပ္စက္ခံခဲ့ရတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုအေျခေနကို သက္ဆိုင္ရာကို တိုင္တန္းဖို႔ႀကိဳးစားခဲ့ေပမယ့္ သူတို႔အေနနဲ႕ အခြင့္မသာခဲ့ဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။ ေနျပည္ေတာ္လူကုန္ကူးမႈဌာနကို ဖုန္းဆက္ျဖစ္တာဟာလည္း ဆိုင္ပိုင္ရွင္မသိေအာင္ သူတို႔ ႀကိဳးစားဆက္သြယ္ခဲ့တာလို႔ ေျပာပါတယ္။

 

ဒီလို ညဥ္းပမ္း ႏွိပ္စက္ခံရမႈေတြ အေပၚ အမ်ိဳးသမီး လိင္လုပ္သမားမ်ားအေရးကို ကူညီေပးေနတဲ့ ေဒၚႏွင္းႏွင္းယုက ၿမိဳ႕ႀကီးေတြထက္ နယ္ပိုင္းေတြမွာ သိရွိဖို႔ ပိုမိုခက္ခဲ့တယ္လို႔ သူရဲ႕အေတြ႕အႀကဳံကို ဆိုပါတယ္။

“တစ္ခါတစ္ေလ ဥပေဒအရ ကာယကံရွင္ကိုယ္တိုင္က သိဖို႔လိုအပ္တယ္၊ ဘယ္ေနရာေတြမွာ တိုင္တန္းလို႔ရတယ္ေပါ့ ကြၽန္မတို႔ဆီကလည္း ကြန္ရက္ပိုင္းေတြ ခ်ိတ္ဆက္မႈ အားနည္းေနေသးတယ္။”

 

ေအးမြန္တို႔လို လိင္လုပ္သားအျဖစ္ကေန ကယ္တင္ရတဲ့ လူကုန္ကူးမႈေတြဆိုရင္ တခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာ လူကုန္ကူးျခင္းခံရသူ အခ်င္းအခ်င္း ခြဲျခားဆက္ဆံမႈေတြရွိေနတယ္လို႔လည္း ေဒၚႏွင္းႏွင္းယုက သုံးသပ္ျပပါတယ္။

“ အဓိကေတာ့ နယ္ေတြမွာဆိုရင္ လိင္လုပ္သားေတြဆိုၿပိး ပိုၿပီးခြဲျခားတတ္ၿပီး သူတို႔ရဲ႕ ရပိုင္ခြင့္ေတြကို လုပ္ေပးမယ့္ အဖြဲ႕အစည္းေတြလည္း မရွိၾကဘူး၊ အကူညီေပးမယ့္ သူေတြကလည္းရွားတယ္။”

 

လူကုန္ကူးမႈကေန လြတ္ေျမာက္လာတဲ့ သူေတြကို လူမႈဖူလုံေရးနဲ႕ လူကုန္ကူးမႈဌာနက သူတို႔ဘဝေတြ ျပန္ၿပီး တည္ၿငိမ္ဖို႔ ေငြေၾကးဆိုင္ရာ အေထာက္အပံ့အကူညီေတြ ရရွိဖို႔ ေတာင္းခံထားတယ္လို႔ ရဲမႉးဦးေက်ာ္ၫြန႔္က ဌာနရဲ႕လုပ္ေဆာင္ခ်က္ ကို ဆိုပါတယ္။ တစ္ဦးစီကို ေထာက္ပံ့ေၾကးေငြ ၃ သိန္းကေန ၁၀ သိန္းအထိ ေတာင္းခံဖို႔ စီစဥ္ထားတာကို သိရပါတယ္။

 

ခက္ခဲေနတဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္ရရွိမႈ

 

ေဒသတြင္းမွာ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ လူကုန္ကူးမႈေတြကို ေဖာ္ထုတ္ဖို႔ သတင္းအခ်က္အလက္ရရွိမႈဟာ အဓိက အခ်က္အလက္အျဖစ္ၿပီး၊ သတင္း အခ်က္အလက္ မရရွိဘူးဆိုရင္ လူကုန္ကူးမႈဌာနအေနနဲ႕ ခက္ခဲမႈေတြ ရွိတယ္လို႔ ေျပာျပပါတယ္။ ဒီလို သတင္းအခ်က္အလက္၊ သတင္းေပးမႈေတြကို သိရွိရေအာင္ လူကုန္ကူးမႈဌာနရဲ႕ ေဟာ့လိုင္းဖုန္းေတြကို အၿမဲဖြင့္ထားတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

 

လူကုန္ကူးမႈနဲ႕ ပါတ္သက္ၿပိး အသိပညာေပးလႈပ္ရွားမႈေတြ ျမင့္တင္ၿပီးတဲ့ ေနာက္ပိုင္းမွာ ေမလကုန္ ဇြန္လဆန္းမွစၿပီး ေဟာ့လိုင္း ဖုန္းမ်ားသို႔ ဖုန္းေခၚဆို မႈေပါင္း (၆၉၇) ႀကိမ္ရွိခဲ့တယ္လို႔ ေနျပည္ေတာ္ လူကုန္ကူးမႈဌာနရဲ႕ ထုတ္ျပန္ခ်က္အရ သိရပါတယ္။

 

အဲဒီအထဲမွာ လူကုန္ ကူးသတင္းေပးတိုင္ၾကားမႈ (၂) ႀကိမ္၊ လူေပ်ာက္ သတင္းေပးတိုင္ၾကားမႈ (၄၇) ႀကိမ္၊ ျပည့္တန္ဆာ၊ ေလာင္းကစားစသည့္ အမႈအခင္းမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ သတင္းေပးတိုင္ၾကားမႈ (၅၃) ႀကိမ္၊ ဖုန္းမွားဆက္ျခင္း (၂၀၆) ႀကိမ္ႏွင့္ မွား၍ ဖုန္းေခၚဆိုမႈ (၅၃) ႀကိမ္၊ ဖုန္းေခၚၿပီး ျပန္မေျပာသည့္ ဖုန္းေခၚဆိုမႈ (၂၈၂) ႀကိမ္ႏွင့္ ဆဲဆိုျခင္း၊ စေနာက္ျခင္းႏွင့္ ေႏွာင့္ယွက္ေသာ ဖုန္းေခၚဆိုမႈ (၅၄) ႀကိမ္ဆိုၿပီး ရွိခဲ့တယ္လို႔ သိရပါတယ္။

 

ျမန္မာနိုင္ငံမွာ လူကုန္ကူးမႈ ဥေပဒကို စစ္အစိုးရလက္ထက္ ၂၀၀၅ ခုနစ္က ျပဌာန္းခဲ့ၿပီး ယေန႕အခ်ိန္မွာေတာ့ ျပန္ၿပီး ေရးဆြဲဖို႔ႀကိဳးစား ျပင္ဆင္ေနၾကပါတယ္။ လူကုန္ကူးမႈ ဥပေဒမွာ ေတြ႕ရွိရတာက လူကုန္ကူးရန္ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ျခင္း၊ အားထုတ္ျခင္း၊ ပူးေပါင္းႀကံစည္ျခင္း၊ စည္း႐ုံးျခင္း၊ စီမံခန႔္ခြဲျခင္း၊ အားေပးကူညီျခင္း၊ ေငြေၾကးေထာက္ပံ့ျခင္း စတဲ့ အေျခေနေတြနဲ႕ လူကုန္ကူးမႈ က်ဴးလြန္ပါက ေထာင္ဒဏ္ ၁၀ ႏွစ္မွ တစ္သက္တစ္ကြၽန္းအထိ က်ခံရမည့္အျပင္ ေငြဒဏ္လည္း ခ်မွတ္နိုင္တယ္လို႔ သိရပါတယ္။

ထို႔ျပင္ လူကုန္ကူးမႈမွ ရရွိသည့္ ေငြေၾကး၊ ပစၥည္း၊ အေဆာက္အအုံ အားလုံးကိုလည္း ျပည္သူ႕ဘ႑ာအျဖစ္ သိမ္းဆည္းခံရမည္ဟု ဥပေဒတြင္ ျပ႒ာန္းထားတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

 

ျမန္မာနိုင္ငံမွာ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ အမ်ားဆုံးျဖစ္ပြားေနတဲ့ ျပည္တြင္း လူကုန္ကူးမႈ အမ်ိဳးအစားေတြကို ၾကည့္ရင္ တ႐ုတ္အမ်ိဳးသားမ်ားႏွင့္ အဓမၼ လက္ထပ္ရန္ ျမန္မာအမ်ိဳးသမီးမ်ားကို ေရာင္းစားျခင္း၊ တ႐ုတ္နိုင္ငံသို႔ ကေလးငယ္မ်ားကို ေမြးစားရန္ ေရာင္းစားျခင္း၊ ထိုင္းငါးဖမ္းစက္ေလွ၊ ေရလုပ္ငန္းစက္႐ုံမ်ားတြင္ အဓမၼေစခိုင္းရန္ ေရာင္းစားျခင္း၊ အင္ဒိုနီးရွား ငါးဖမ္းစက္ေလွမ်ားတြင္ အဓမၼေစခိုင္းရန္ ေရာင္းစားျခင္း၊ ေခါင္းပုံျဖတ္ျခင္း၊ အတင္း အဓမၼျပည့္တန္ဆာျပဳျခင္း၊ အိမ္ေဖာ္အျဖစ္ အဓမၼ ေစခိုင္းျခင္း၊ ကေလးသူငယ္မ်ားကို လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ အလြဲသုံးစားျပဳျခင္း၊ သူေတာင္းစားအျဖစ္ အဓမၼေစခိုင္းျခင္း၊ ကေလး သူငယ္မ်ားကို လမ္းေဘးေဈးေရာင္း၍ ဝင္ေငြရွာခိုင္းျခင္းမ်ားကို စစ္ေဆးေဖာ္ထုတ္ ေတြ႕ရွိရတယ္လို႔ လူကုန္ကူးမႈ ျဖစ္စဥ္ မႈခင္းသတင္းေတြက ေဖာ္ျပေနပါတယ္။

 

ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ရွိတဲ့ လူကုန္ကူးမႈဌာန အေနနဲ႕ ျပည္သူေတြ လူကုန္ကူးမႈ မျဖစ္ေပၚရေအာင္ တားဆီးကာကြယ္နိုင္တဲ့ ပညာေပး လႈပ္ရွားမႈေတြကိုသာ ျပဳလုပ္နိုင္ၿပီး လူကုန္ကူးမႈက ကယ္တင္နိုင္ခဲ့တဲ့ သူေတြကို စစ္ေဆးေနတဲ့ ကာလမွာ ေကြၽးေမြးျပဳစုစားရိတ္က အခက္ခဲရွိတယ္လို႔ လည္းသိရွိရပါတယ္။

 

“တစ္ဦးတစ္ေယာက္ဆိုရင္ ျပႆနာမရွိဘူး၊ ဒီလို အုပ္စုလိုက္ဆိုရင္ ရွိတဲ့လစာကပါ ကုန္တယ္၊ ထမင္းဖိုး၊ လက္ဖက္ရည္ဖိုး၊ ခရီးစရိတ္ေတြကအစ လုပ္ေပးထားရတာ။”

ေကြၽးေမြးေစာင့္ေရွာက္ထားတဲ့ ကုန္က်စားရိတ္ေတြကို ေနာက္ဆုံးအေျခေနမွာ ဌာနသို႔ တင္ျပရတယ္လို႔ သူကဆိုပါတယ္။ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ လူကုန္ကူးမႈဌာနကို စစ္ေတြနဲ႕ ေမာင္ေတာမွာ ႐ုံးဖြင့္လွစ္ထားပါတယ္။ လူကုန္ကူးမႈျဖစ္ၿပီဆိုရင္ လူကုန္ကူး ခံရတဲ့သူေတြကို လူမႈဖူလုံေရး႐ုံးမွာ ထားရွိၿပီး ေစာင့္ေရွာက္ထားတယ္။

 

လူမႈအဖြဲ႕အစည္းေတြ အကူညီလိုအပ္

 

စစ္ေတြၿမိဳ႕ေပၚမွာ ဆိုရင္ လူကုန္ကူးမႈဌာနဲ႕ အဓိက အမ်ိဳးသမီးအေရးေတြကို ကူညီေဆာင္႐ြက္ေပးေနတဲ့ အဖြဲ႕အစည္း တစ္ခုျဖစ္တဲ့ ရခိုင္အမ်ိဳးသမီး အစည္း႐ုံး အတြင္းေရးမႉး ေဒၚေစာစံၿငိမ္းသူက အမ်ိဴးသမီးေတြ ပါလာၿပီဆိုရင္ သူတို႔ကိုလည္း ကူညီေစာင့္ေရွာက္ေပးဖို႔ အကူညီေတာင္းခံတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

ရခိုင္ေဒသမွာ လူကုန္ကူးမႈဟာ ၂၀၁၀ ကေန၂၀၁၂ ႏွစ္ႏွစ္တာကာလအတြင္းထိ ၁ မႈစီရွိၿပိး တရားခံေပါင္း ၁၉ ဦး၊ ၂၀၁၃ ခုနစ္မွာ တရားခံမရရွိတဲ့ အမႈ ၂ မႈ၊ ၂၀၁၄ မွာ ၁ မႈ ရွိေနရာကေန ၂၀၁၅ မွာ မရွိဘဲ ၂၀၁၆ မွာ ၈ မႈအထိ ျမင့္တက္ လာေၾကာင္း စစ္ေတြၿမိဳ႕နယ္ လူကုန္ကူးမႈဌာန တပ္ဖြဲ႕ ၅ ရဲ႕စာရင္းက ေဖာ္ျပထားတာကို သိရွိရပါတယ္။

 

လူကုန္ကူးမႈဖမ္းဆီးေဖာ္ထုတ္မႈ အေရအတြက္ဟာ နည္းပါးေနေပမယ့္ လူကုန္ကူးမႈေတြျဖစ္ေပၚေနနိုင္တယ္လို႔ ရခိုင္အမ်ိဳးသမီး အစည္း႐ုံးက ေဒၚေစာစံၿငိမ္းသူက သုံးသပ္ပါတယ္။ ေဒသတြင္း သြားလာလႈပ္ရွားမႈေတြအျပင္ ျပည္ပကို ထြက္ခြာမႈေတြပါ ရွိေနၾကၿပီး လူကုန္ကူးမႈ တားဆီးကာကြယ္ေရးဌာနေတြ အေနနဲ႕လည္း ထိထိေရာက္ေရာက္လုပ္နိုင္ဖို႔ အကူညီေတြ လိုအပ္ေနေသးတယ္လို႔ သူက ေထာက္ျပပါတယ္။

 

“ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းေျပာရမယ္ဆိုရင္ ကြၽန္မတို႔ အားမရတာေတြ အမ်ားႀကီး ရွိပါေသးတယ္၊ နိုင္ငံေတာ္က လူကုန္ကူးမႈဌာနကေန ဒီကိစၥရပ္ေတြ အေပၚ တားဆီးကာကြယ္ဖို႔ မူဝါဒေတြကို ခ်မွတ္ထားရင္လည္း ထိထိေရာက္ေရာက္လုပ္နိုင္တဲ့ အေနထားကို မေတြ႕ရွိရပါဘူး၊ က်မတို႔ ၂၀၁၂ ခုနစ္ကဆိုရင္ လူကုန္ကူးမႈအဖြဲ႕က ကိုယ္တိုင္ က်မတို႔ကို လာေရာက္ၿပိး အပ္ႏွံတာေတြ ရွိပါတယ္၊ အဲဒီလို ျဖစ္စဥ္မ်ိဳး က်မတို႔ ၁ မႈ ၂ မႈ ႀကဳံဖူးပါတယ္။”

 

အေပၚယံအဆင့္ လုပ္ေဆာင္နိုင္တဲ့ အျခေနသာ ရွိတယ္လို႔ သူက သုံးသပ္ပါတယ္။ ေဒၚေစာစံၿငိမ္းသူ ေျပာသလို အေမရိကန္ နိုင္ငံျခားဌာနရဲ႕ ၂၀၁၄ လူကုန္ကူးမႈ တိုက္ဖ်က္ေရး အစီရင္ခံစာထဲမွာလည္း ျမန္မာအစိုးရဟာ လူကုန္ကူးမႈ တိုက္ဖ်က္ေရးအတြက္ နိုင္ငံတကာက လက္ခံတဲ့ စံႏႈန္းစံထားအတိုင္း ေဆာင္႐ြက္မႈကို မေရာက္ရွိေသးဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။

 

ဒီလိုအေျခေနေတြေၾကာင့္ ျမန္မာနိုင္ငံမွာ လူကုန္ကူးမႈနဲ႕ ထြက္ေျပးေနတဲ့ တရားခံေျပး ေပါင္း ၁၀၂၁ ဦးရွိၿပီး တရားခံေျပး အနက္ အမ်ိဳးသမီး ဦးေရမွာ ပိုမို မ်ားျပားေၾကာင္း လူကုန္ကူးမႈ တားဆီးႏွိမ္နင္းေရး ရဲတပ္ဖြဲ႕၏ ၂၀၁၅ ခု ဧၿပီလ မွတ္တမ္းေတြအထိ သိရွိရပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးဦးေရ ၁၉၀ ေက်ာ္တယ္လို႔ သိရွိရတာပါ။

 

ရခိုင္ျပည္နယ္ရဲ႕ လူကုန္ကူးမႈအေနထားဟာ ၂၀၁၆ ခု ဇန္နဝါရီမွ ၾသဂုတ္ အထိ ရွစ္လတာအတြင္း ရရွိထားတဲ့ ကိန္းဂဏန္းေတြကို တြက္ရွိခ်က္ေတြအရ ျမန္မာနိုင္ငံမွာ တတိယအဆင့္အေနထားမွာ ရွိပါတယ္။

လူကုန္ကူးမႈ ၇၈ မႈျဖစ္ပြားခဲ့ရာ ရန္ကုန္ တိုင္းေဒသႀကီးတြင္ ၁၀ မႈ၊ မႏၲေလးတိုင္းေဒသႀကီးႏွင့္ ရခိုင္ျပည္နယ္တို႔တြင္ ေျခာက္မႈစီ၊ ပဲခူးတိုင္းႏွင့္ တနသၤာရီတိုင္းေဒသႀကီးတြင္ တစ္မႈစီ၊ စစ္ကိုင္းတိုင္း၊ ဧရာ၀တီတိုင္းေဒသႀကီးႏွင့္ မြန္ျပည္နယ္တို႔တြင္ ႏွစ္မႈစီ၊ မေကြးတိုင္းေဒသႀကီးႏွင့္ ကရင္ျပည္နယ္တို႔တြင္ သုံးမႈစီ၊ ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္ ရွစ္မႈႏွင့္ ရွမ္းျပည္နယ္တြင္ ၃၄ မႈျဖစ္ပြားခဲ့ေၾကာင္း လူကုန္ကူးမႈ တားဆီးကာကြယ္ေရးရဲတပ္ဖြဲ႕က ထုတ္ျပန္ပါတယ္။ ( ၂၀၁၆ ခုဧၿပီလအထိ ျမန္မာနိုင္ငံ လူကုန္ကူးမႈ တားဆီး ကာကြယ္ေရးဌာနမွ ထုတ္ျပန္သည့္ စာရင္းအမ်ားအရ သိရွိရသည္။)

 

လူကုန္ကူးမႈေတြ ျဖစ္ပြားမႈ အမ်ားဆုံးကို ေတြ႕ရွိထားတာဟာ အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္း ရွားပါးမႈေၾကာင့္ ဆိုတာကို The Root နဲ႕ ေတြ႕ရွိထားတဲ့ သတင္းရင္းျမစ္တိုင္းက အတည္ျပဳပါတယ္။

 

ျပန္လည္ရွင္သန္ျခင္း

 

ေအးမြန္တို႔ လြတ္ေျမာက္ဖို႔ အေၾကာင္းဖန္လာတဲ့ အထဲမွာ ဆိုရွယ္မီဒီယာ ကြန္ရက္ေၾကာင့္ဆိုရင္ မမွားပါဘူး။ ေအးမြန္နဲ႕ ဘဝတူ ျဖစ္တဲ့ မိန္းခေလးတစ္ဦးကို ေနျပည္ေတာ္ လူကုန္ကူးမႈဌာန ဖုန္းနံပါတ္ကို ဆိုရွယ္မီဒီယာ ကြန္ရက္ တစ္ခုျဖစ္တဲ့ Facebook, Viber အသုံးျပဳရင္းကေန ရရွိလာပါတယ္။ ေနျပည္ေတာ္ေဟာ့လိုင္း ဖုန္းနံပါတ္ကို သိတဲ့အေနထားမွ စၿပီး တိုင္တန္းဖို႔ ေၾကာက္႐ြံ႕ေနခဲ့ၾကပါေသးတယ္။ 

စားေသာက္ဆိုင္မွာ ဖုန္းကိုင္ရတဲ့ အခ်ိန္ဟာ အနည္းငယ္သာ ရရွိပါတယ္။ အျပင္ကို မထြက္ရတာေၾကာင့္ မိန္းမ အသုံးအေဆာင္ပစၥည္းေတြက အစ ဆိုင္တြင္းမွာပဲ အျပင္ေဈးထက္ ၂ ဆ ပိုမိုျမင့္မားစြာဝယ္ရတယ္လို႔ လည္းေျပာပါတယ္။

 

“ေသာက္ေရသန႔္ကအစ ဝယ္သုံးရတယ္၊ ေသာက္မယ့္ ေဆးဝါးေတြကအစေပါ့။”

 

စားေသာက္ဆိုင္ ငရဲခန္းက မလြတ္ေျမာက္ခင္ ၂ ရက္အလို ညနက္သန္းေခါင္မွာ စားေသာက္ဆိုင္ပိုင္ရွင္ျဖစ္သူက ဆိုင္မွာ လိင္လုပ္သမားအျဖစ္ လုပ္ကိုင္ေနတဲ့ ေကာင္မေလး ၂ ဦးကို ညနက္သန္းေခါင္ ဆိုင္ကေန ရိုက္ႏွက္ႀကိမ္းေမာင္းၿပီး ႏွင္ထုတ္လိုက္ပါတယ္။

ဒီအေျခေနေတြဟာ ငရဲခန္းမွာ က်န္ရစ္ခဲ့တဲ့ ေအးမြန္တို႔ကို ေနျပည္ေတာ္ ေဟာ့လိုင္းဖုန္းကို ဆက္သြယ္ဖို႔ ဆုံးျဖတ္ေစတဲ့ ခံစားခ်က္ေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဆိုင္ကေန ႏွင္ထုတ္လႊတ္လိုက္တဲ့ ေကာင္မေလးေတြလည္း ေအးမြန္နည္းတူ ခႏၶာကိုယ္မွာ ဒဏ္ရာဒဏ္ခ်က္ေတြ ပါရွိပါတယ္။ အဲဒီ ဒဏ္ရာဒဏ္ခ်က္ေတြနဲ႕ပဲ စစ္ေတြၿမိဳ႕ ျပည့္သူေဆး႐ုံႀကီးက ေဆးစာရယူၿပီး စားေသာက္ဆိုင္ပိုင္ရွင္ကို တရားစြဲတဲ့အထဲမွာ ထည့္သြင္း ထားတယ္။ ရရွိခဲ့တဲ့ ဒဏ္ရာေတြဟာ ဘယ္လက္ေမာင္းမွာ ညိုမဲဒဏ္ရာေတြနဲ႕ ဘယ္လက္ညိုး အဆစ္လြဲ ဖူးေရာင္ဒဏ္ရာေတြကို ရရွိခဲ့တယ္လို႔ ေအးမြန္က ဆိုတယ္။

 

အလုပ္အကိုင္ရွားပါးတဲ့ အေျခေနေတြေၾကာင့္ လိင္လုပ္သားဘဝကို က်ေရာက္ခဲ့တဲ့ ေအးမြန္ဟာ သူ႕အေနနဲ႕ ဘဝကိုျပန္ၿပီး အသစ္ကေန စတင္လိုေနပါတယ္။ ငရဲခန္းအျဖစ္ ေနထိုင္ခဲ့တဲ့ စားေသာက္ဆိုင္တည္ရွိရာ စစ္ေတြၿမိဳ႕ေတာ္ကေန သူ ၆ ရက္ေန႕မွာ ရန္ကုန္ကို ျပန္လာခဲ့ပါတယ္။

 

ေအးမြန္တို႔ ျဖစ္ပ်က္ခဲ့တဲ့ အေျခေနဟာ တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈ မရွိတဲ့ အေျခေနေၾကာင့္ပဲဆိုတာကို ရခိုင္အမ်ိဳးသမီးအစည္း႐ုံးက ေဒၚေစာစံၿငိမ္းသူက အားမလို အားမရဆိုပါတယ္။

 

Credit:မိုးေအာင္ (RiA)