အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အလုပ္သမားအဖြဲ႕အစည္း (ILO) ရဲ့ ေလ့လာမွုအရ ဗီယမ္နန္နိုင္ငံမွာ လိင္လုပ္သား ၁၀၀,၀၀၀ (၁ သိန္း) ေက်ာ္ ရွိေနပါၿပီ။ တရားဝင္ လိင္လုပ္သား ၃၃,၀၀၀ ရွိတယ္လို႔ ဒီပလိုမတ္သတင္းဌါနက ထုတ္ျပန္ထားတဲ့ အခ်ိန္မွာ ILO ရဲ့ ေလ့လာေတြ႕ရွိခ်က္အရ နိုင္ငံတြင္းမွာ လိင္လုပ္သားအေရအတြက္ဟာ ၁၀၁,၃၀၀ ခန႔္မွန္းေၿခ ရွိတယ္လို႔ ၿပီးခဲ့တဲ့ အပတ္က ထုတ္ျပန္ခဲ့တဲ့ စစ္တမ္းမွာ ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။

 

လိင္လုပ္သား အမ်ိဳးသား၊ အမ်ိဳးသမီး နဲ႔ လိင္ေျပာင္းထားတဲ့ သူေတြ၊ ျပည့္တန္ဆာေခါင္းေတြနဲ႔ ေဒသတြင္းအာဏာပိုင္ေတြကို အတြင္းက်က် အင္တာဗ်ဴးၿပီးတဲ့အခါမွာ လိင္လုပ္သားအမ်ားစုက သူတို႔အလုပ္ေတြကို လုပ္ကိုင္ေနရင္း အခက္အခဲၾကားကေန ေစတနာ့ဝန္ထမ္းအျဖစ္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ဖို႔ လက္တြဲလာၾကပါတယ္။

“သူတို႔ (လိင္လုပ္သား) ေတြကို လိင္ေဖ်ာ္ေျဖေရး လုပ္ငန္းထဲ ေရာက္လာေအာင္ တြန္းပို႔ေပးတဲ့ အဓိကအခ်က္ကေတာ့ စီးပြားေရးက်ပ္တည္းမွုေၾကာင့္ပါ၊ ဒီေလာကထဲကို ေရာက္မလာခင္က မ်ားေသာအားျဖင့္ သူတို႔ေတြဟာ အတည္တက်မဟုတ္တဲ့ လုပ္ငန္းမ်ိဳးစုံကို အရင္က လုပ္ကိုင္ခဲ့ဖူးၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လိင္ေဖာ္ေျဖေရးအလုပ္က အျခားအလုပ္ေတြထက္စာရင္ သူတို႔အတြက္ ပိုၿပီးေကာင္းမယ့္ အေျခေနမ်ိဳး အဲ့ဒီအခ်ိန္မွာ ၾကဳံခဲ့ၾကတာပါ” ဟု ILO ရဲ့ HIV ကာကြယ္ေရးစီမံခ်က္ကို လက္တြဲေဆာင္ရြက္ေနသူ Thi Thanh Huyen က ဆိုပါတယ္။

 

လိင္လုပ္သားေတြ အေနနဲ႔ သူတို႔ရဲ့ လုပ္ငန္းေရြးခ်ယ္မွုအေပၚ ေနာင္တရေနတာမ်ိဳးမရွိပါဘူး၊ ILO က အင္တာဗ်ဳးၾကည့္တဲ့အခါ လိင္လုပ္သား အနည္းအက်ဥ္းမၽွသာ သူတို႔ရဲ့ က်န္းမာေရးအတြက္ ကာကြယ္မွုေတြ ျပဳလုပ္ထားေၾကာင္း သိရပါတယ္။ ေဖာက္သည္ေတြ၊ ျပည့္တန္ဆာေခါင္းေတြရဲ့ အၾကမ္းဖက္မွုေတြေၾကာင့္ ေၾကာက္ရြံမွုေတြကေတာ့ လိင္လုပ္သားအားလုံးနီပါးရဲ့ တူညီတဲ့ သတင္းေပးေျပာဆိုခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။

 

ျပည့္တန္ဆာေခါင္းေတြကို အင္တာဗ်ဴးၾကည္တဲ့အခါ လိင္လုပ္သားေတြဟာ မနိုင္ဝန္ထမ္းေနရတဲ့ အေျခေနေတြကို သိလာခဲ့ပါတယ္။ အခ်ိန္ျပည့္ အလုပ္လုပ္သူေတြ အေနနဲ႔ တစ္ေန႔မွာ ၁၀ နာရီ ကေန ၁၂ နာရီထိ အလုပ္လုပ္ၾကရၿပီး အမ်ိဳးသမီး လိင္လုပ္သားအမ်ားစုဟာ တစ္ရက္မွာ၊ ၆ နာရီအခ်ိန္အတြင္း ေဖာက္သည္ ၁၀ ဦးေလာက္ကို ေဖ်ာ္ေျဖေပးေနရပါတယ္။ အခ်ိဳ႕ အမ်ိဳးသမီးမ်ားက တစ္ရက္ကို ေဖာက္သည္ ၃၀ ေလာက္ လက္ခံေဖာ္ေျဖရတယ္လို႔ ေျပာျပပါတယ္။

 

သေႏၶတားတာနဲ႔စပ္ဆက္တဲ့ ကာကြယ္မွုေတြကို လိင္လုပ္သား အနည္းအက်ဥ္းေလာက္ကသာ သုံးစြဲၾကတယ္ဆိုတာကို ILO က ထပ္မံ ေတြ႕ရွိခဲ့ပါတယ္။ ရလာဒ္ကေတာ့ HIV/AIDS ကူးစက္မွုေတြ အုပ္စုတြင္း ပ်ံ႕ႏွံ့လာျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒီပလိုမတ္သတင္းဌါန အဆိုအရ လိင္လုပ္သားေတြရဲ့ ၄၀% က HIV ကူစက္ခံထားရၿပီး အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ မူးယစ္ေဆးသုံးစြဲသူ၊ လိင္တူျခင္းဆက္ဆံသူေတြေၾကာင့္ HIV ကူးစက္ခံရဖို႔အတြက္ ေပ်ာ့ကြက္တစ္ခု ျဖစ္ေနပါတယ္။ 

အရက္ေသစာ အလြန္အက်ဴးေသာက္သုံးျခင္းဟာလည္း လိင္လုပ္သားေတြၾကားမွာ စိတ္ဓါတ္က်ခ်င္းႏွင့္ အျခားစိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ျပႆနာရွိလာေစတာမို႔ က်န္းမာေရးအရ အႏၲရာယ္တစ္ရပ္ျဖစ္လာေနပါတယ္။ ဗီယက္နမ္မွာ ျပည့္တန္ဆာလုပ္ငန္းက တရားမဝင္ျခင္းႏွင့္ လူမွုပတ္ဝန္းက်င္ကလည္း လက္မခံတာမို႔ လိင္လုပ္သားမ်ားအေနနဲ႔ က်ဥ္းထဲက်ပ္ထဲအေျခေနမ်ိဳး ျဖစ္ေနပါတယ္။

 

၂၀၁၃ ခုႏွစ္မွာ အစိုးရက လိင္လုပ္သားမ်ားအတြက္ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရး စည္မ်ဥ္းမ်ားကို ျဖတ္ခ်ခဲ့ၿပီး ဖမ္းဆီးမိခဲ့ပါက ယူအက္ ၂၅ ေဒၚလာ ကေန ေဒၚလာ ၁၀၀ ထိ ဒဏ္ေငြသတ္မွတ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအတြက္ ျပည့္တန္ဆာလုပ္ငန္းဟာ တရားဝင္ျဖစ္သင့္တယ္ဆိုတဲ့ ျပန္လွန္ေျပာဆိုမွုေတြ ထြက္ေပၚလာခဲ့ပါတယ္။ ဆန႔္က်င္ဘက္ အျမင္ေတြေၾကာင့္ လိင္လုပ္သားနဲ႔ အာဏာပိုင္ေတြရဲ့ ျပည္တန္ဆာလုပ္ငန္းအေပၚ သေဘာထား ေျပာင္းလဲလာေနပါတယ္။ လိ၍္လုပ္သားေတြဟာ သူတို႔ရဲ့ အၾကမ္းဖက္ခံရတာေတြ၊ လူသားခ်င္းမစာမနာ ဆက္ဆံခံရတာေတြကို ဖြင့္ေျပာလာၾကပါတယ္။

စင္ကာပူနိုင္ငံရဲ့ “ေဂလမ္း” လို လိင္လုပ္ငန္းေတြ လုပ္ဖို႔ အနီေရာင္ဧရိယာ အျဖစ္ “စိုင္ဂြန္” လို ၿမိဳ႕ႀကီးေတြမွာ ေနရာတစ္ခု သတ္မွတ္ေပးလိုေၾကာင္း အာဏာပိုင္ေတြကို အဆိုျပဳခဲ့ပါတယ္။

 

ျပည့္တန္ဆာလုပ္ငန္း တရားဝင္ျဖစ္လာနိုင္တယ္ ဆိုတဲ့ ဂယက္ေၾကာင့္ ရဲအဖြဲ႕က လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ လူကုန္ကူးမွုတားဆီးႏွိပ္နင္းေရး လုပ္ငန္းနဲ႔ သဟဇာတ မညီညြတ္မွာကို စိုးရိမ္ပူပန္မွု အခ်ိဳ႕လည္းရွိေနပါသည္။